Smelleken, Falco Columbarius / Merlin

Oostvaardersplassen, maart 2008


Adult mannetje



Het smelleken is de kleinste Europese valk. De vogel broedt in noord-Europa. In de herfst trekt hij tegelijk met zijn prooien naar het zuiden. In Nederland kan het smelleken gezien worden tussen september en half mei. Een deel overwintert in Nederland en een deel trekt verder door. De vogel komt in hier vooral voor in polders, langs riviermondingen en in het waddengebied.

Het mannetje is van boven leigrijs. De bovenkant van het vrouwtje is donkerbruin. Zowel het mannetje als het vrouwtje hebben een lichtere onderkant.

Het smelleken jaagt vooral op kleine vogels. Meer dan 80% van zijn prooien bestaat uit vogels als piepers, leeuweriken, tapuiten, vinken en gorzen. De vogel probeert zijn prooi te verrassen door snel en laag boven de grond te vliegen. Daarbij vliegt hij de laatste paar meter als een grote lijster. Mogelijk gebruikt hij dit als extra camouflage.

Halverwege de jaren vijftig begonnen de aantallen smelleken snel te dalen. In sommige gebieden halveerde het aantal per jaar. De grote boosdoeners waren giftige stoffen als DDT, PCB's en kwik die of de volwassen vogels vergiftigde of veel sterfte veroorzaakte onder de kuikens. Nu gaat het langzaam beter met de soort.



Texel, mei 2005 / adult vrouwtje


Texel, oktober 2007